Το νοτιοδυτικότερο νησί και πέμπτο μεγαλύτερο των Κυκλάδων, πρωταγωνιστεί συχνά σε αφιερώματα του εγχώριου και διεθνούς τύπου, ως ένα από τα ομορφότερα μέρη του κόσμου.  Η Αφροδίτη της Μήλου, που σήμερα αποτελεί σημαντικό έκθεμα του Μουσείου του Λούβρου στο Παρίσι, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το νησί και το έκανε διάσημο παγκοσμίως.

Ηφαιστειογενές νησί με έντονο ορυκτό πλούτο, η Μήλος, σε συνδυασμό με την κομβική της θέση ανάμεσα από Ηπειρωτική Ελλάδα και Κρήτη, κατοικήθηκε από πολύ νωρίς, στα προϊστορικά χρόνια, άνθησε εμπορικά και δημιούργησε έναν ισχυρό πολιτισμό. Το νησί πήρε το όνομά του από τη λέξη «βήλος», που σημαίνει πρόβατο.

Διακρίνεται για την εξωτική του ομορφιά, τις εκθαμβωτικές παραλίες που δεν μοιάζουν η μία με την άλλη, τον φυσικό πλούτο και την γαστρονομική κληρονομιά. Το δυτικό τμήμα του νησιού, το πιο άγριο, υπάγεται στο δίκτυο NATURA και αποζημιώνει με την ομορφιά του όποιον το εξερευνήσει.

Πρωτεύουσα της Μήλου είναι η Πλάκα, ένας γραφικός οικισμός με νησιωτική αρχιτεκτονική και γραφικά πλακόστρωτα σοκάκια. Εδώ βρίσκεται το βενετσιάνικο κάστρο με την εκκλησία της παναγίας της Σκοινιώτισσας, ενώ στο Αρχαιολογικό Μουσείο μεταξύ άλλων θα δείτε και το αντίγραφο της φημισμένης Αφροδίτης της Μήλου. Άλλοι οικισμοί, είναι ο Αδάμαντας το λιμάνι, ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια της Μεσογείου, με το Μεταλλευτικό Μουσείο, το γραφικό ψαροχώρι Κλήμα και η Τρυπητή, η (πρώτη πρωτεύουσα) Ζεφυρία και η Απολλωνία με τη σπηλιά Παπαφράγκα.

Η Μήλος φημίζεται για τις παραλίες της. Το σεληνιακό τοπίο των πάλλευκων βράχων του Σαρακήνικου σε συνδυασμό με τα γαλάζια νερά της παραλίας αφήνει άφωνο όποιον το αντικρίσει. Το νησί αυτό υπόσχεται να σας γεμίσει με εικόνες μοναδικές σε ό,τι αφορά τις παραλίες του, οι οποίες διαφέρουν μεταξύ τους και συνθέτουν μια παλέτα εκθαμβωτική. Κάτεργο, Κλέφτικο, Παπαφράγκας, Γέροντας, Πλάκα, Φυρή, Παλαιοχώρι, είναι μερικές από όσες θα μπουν στη λίστα σας, ωστόσο θα ήταν άδικο να ξεχωρίσουμε κάποιες. Ο κανόνας εδώ θέλει διάθεση για διαδρομές έτσι ώστε να τις δείτε όλες.

Γαστρονομία

Το νησί κατοικήθηκε από πολύ νωρίς, στα προϊστορικά χρόνια, με αποτέλεσμα όσοι πέρασαν από αυτό να αφήσουν την επιρροή τους έντονα και να συνθέσουν σήμερα μια πλούσια γαστρονομική κληρονομιά με πολυπολιτισμικά στοιχεία. Επίσης, το ηφαιστειογενές έδαφος, πέραν των σεληνιακών τοπίων και της φυσικής ομορφιάς, συμβάλει στην παραγωγή προϊόντων ιδιαίτερης νοστιμιάς.

Η κτηνοτροφία στη Μήλο, αποτελεί κομβική δραστηριότητα και συνδέεται άμεσα με τα τοπικά προϊόντα. Έτσι συναντάμε σημαντικό αριθμό αιγοπροβάτων, που αποτελούν βάση της μηλεϊκής κουζίνας, αλλά και ντόπια τυριά με τρομερή γεύση. Το μεγαλύτερο μέρος της τυροκομίας βασίζεται στο γίδινο γάλα, και αξίζει να αναφερθεί πως για την ωρίμανσή τους συχνά αξιοποιούνται σπηλιές του νησιού που διαθέτουν τις κατάλληλες συνθήκες δροσιάς και υγρασίας. Φημισμένο είναι το ξερό μηλεϊκο τυρί (ΠΟΠ) που στην πραγματικότητα είναι μια μανούρα μεγάλης ωρίμανσης. Η μανούρα αποτελεί τη βάση πολλών ντόπιων τυριών. Αν καταναλωθεί με το που παρασκευάζεται λέγεται χλωρό, μετά από 20 μέρες ημίχλωρο και αποτελεί κυρίως γέμιση σε παραδοσιακά πιττάκια, μετά από 2 μήνες μελίχλωρο και μετά από 6 μήνες και άνω, ξερό. Η μυζήθρα, το σκοτύρι και η ξινομυζήθρα συμπληρώνουν το παζλ της τυροκομίας του τόπου.

Σειρά έχει ο «μπελτές» που φτιάχνεται από ντόπια τοματίνια και αποτελεί κυρίαρχο συστατικό των παραδοσιακών συνταγών όπως για παράδειγμα το κοκκινιστό κατσικάκι. Χρησιμοποιείται σχεδόν στα πάντα, από σκέτος ως ορεκτικό με ψωμί ή παξιμάδι, ως συνοδευτικό της αλιάδας (σκορδαλιά με αλεύρι) ή σάλτσα στα λαζάνια, πιάτο γνωστό και ως «σκορδολάζανα». Εκτός από τα λαζάνια, σε χειροποίητα ζυμαρικά συναντάμε και τα μάτσι.

Μεγάλο μέρος της ντόπιας κουζίνας, καλύπτουν και οι πίτες, Μυζηθροπιτάκια, τσιμπητά, σκαλτσούνια, μανουρόπιτες, πλακόπιτες είναι ένα δείγμα αυτών. Σε γλυκιά εκδοχή η φημισμένη καρπουζόπιτα.

Στο νησί θα δοκιμάσετε εξαιρετικά κρέατα με τα κατσίκια να ξεχωρίζουν για την γεύση τους, χωρίς ωστόσο να λείπουν από το «μενού» και τα ολόφρεσκα ψάρια και θαλασσινά. Η παραδοσιακή συνταγή ψάρια σαβόρο (τηγανητά ψαράκια που συντηρούνται σε σάλτσα από ξύδι, αλεύρι και κάποιο μυρωδικό συνήθως δενδρολίβανο) συμπεριλαμβάνεται στα όσα αξίζει να δοκιμάσει κανείς, καθώς και τις παραλλαγές ντοματοκεφτέδων και κολοκυθοκεφτέδων. Από επιδόρπια ξεχωρίζουν το κουφέτο, (γαμήλιο) γλυκό του κουταλιού, που παρασκευάζεται με λευκή κολοκύθα, μέλι και ανθόνερο.

Πως να έρθετε

Η Μήλος, βρίσκεται στη νοτιοδυτική άκρη των Κυκλάδων και μπορεί να προσεγγιστεί εύκολα είτε με πλοίο από τα λιμάνια του Πειραιά και του Λαυρίου, είτε με αεροπλάνο.