Τα γλυκά στη μοναστηριακή διατροφή

Λέγοντας  μοναστηριακή κουζίνα στην Ελλάδα, εννοούμε την κουζίνα που κυριαρχεί στο Άγιο Όρος. Ενός τόπου ταυτισμένου παγκοσμίως με τη μοναστική ζωή όπως αποδεικνύει και η ένταξη του στα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Η κουζίνα αυτή είναι γνωστή για την απλότητα και την αυστηρότητα που χαρακτηρίζει τις συνταγές της. Τα γλυκά των  μοναστηριών, συνήθως παρασκευάζονται με τοπικές πρώτες ύλες που συχνά οι ίδιοι οι μοναχοί παράγουν.

Στη ζαχαροπλαστική ακολουθούν τους ίδιους αυστηρούς κανόνες με έμφαση στη νηστεία και τις θρησκευτικές πρακτικές. Έτσι προτιμούν να αποφεύγουν τη χρήση ζωικών προϊόντων όπως βούτυρο, το οποίο συνήθως το αντικαθιστούν με ελαιόλαδο, προτιμούν το μέλι ως γλυκαντική ουσία και χρησιμοποιούν άφθονους σπόρους και ξηρούς καρπούς.

Ένα γλυκό που συναντάται σε πολλές μονές είναι η καρυδόπιτα, η οποία φτιάχνεται με καρύδια, μέλι και κανέλα. Η χρήση μελιού αντί για ζάχαρη την καθιστά πιο αυθεντική και θρεπτική. Είναι ένα γλυκό που φτιάχνεται  σε μεγάλο ταψί  και μπορεί να καταναλωθεί  και σε περίοδο  νηστείας, καθώς μπορεί να φτιαχτεί χωρίς αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα.

Τα λουκούμια είναι το χαρακτηριστικότερο  γλυκό  κέρασμα της μοναστηριακής κουζίνας. Φτιαγμένα από ζάχαρη, νερό, άμυλο και διάφορα αρωματικά συστατικά, όπως το ροδόσταγμα ή τα εσπεριδοειδή, τα λουκούμια παρασκευάζονται με ιδιαίτερη προσοχή και τεχνική, αποτελώντας μια ελαφριά και γλυκιά λιχουδιά.

Πολύ αγαπητές και με πολλές παραλλαγές,  είναι οι συνταγές που περιλαμβάνουν χειροποίητο φύλλο και γέμιση με μέλι, καρύδια και αμύγδαλα. Αυτά τα  γλυκά έχουν παραδοσιακό χαρακτήρα και συνδέονται  με τη φιλοξενία των μοναχών.

Τα «γλυκά του κουταλιού» είναι ένα ολόκληρο κεφάλαιο της ελληνικής ζαχαροπλαστικής  που στη μοναστηριακή κουζίνα κυριαρχούν. Με τα φρούτα και τους καρπούς του περιβολιού που με φροντίδα καλλιεργούν, οι μοναχοί  τα συλλέγουν στην καλύτερη τους εποχή. Όλα  τα εσπεριδοειδή,  σύκα, καρύδια, κυδώνια, καρπούζι, βύσσινο και πολλά άλλα  φρούτα και καρπούς, τα  μαγειρεύουν και  τα συντηρούν  για μεγάλο διάστημα σε σιρόπι.  Έτσι  σε κάθε μονή βρίσκουμε πάντοτε, πολλά μεγάλα βάζα με έτοιμα για σερβίρισμα  γλυκά.

Η μοναστηριακή κουζίνα είναι συνυφασμένη με τη θρησκευτική ζωή και τα γλυκά της έχουν συμβολικό χαρακτήρα. Στις εορτές των Χριστουγέννων υπάρχουν  απαραιτήτως τα «μελομακάρονα» και οι «κουραμπιέδες»,  χαρακτηριστικά γλυκά της εποχής, ενώ το Πάσχα πρωταγωνιστούν τα Πασχαλινά κουλουράκια.

Η κουζίνα των μοναστηριών ακολουθεί συνταγές και παραδόσεις χρόνων. Κάθε γεύμα σε ένα  ελληνικό μοναστήρι είναι μια μοναδική εμπειρία και ένα γαστρονομικό ταξίδι στην ιστορία που αξίζει να κάνουμε.