Μεσογειακή Διατροφή και Υπέρταση

Η υπέρταση παραμένει μία από τις κύριες αιτίες πρόωρης νοσηρότητας και θνησιμότητας παγκοσμίως, παρά τις σημαντικές προόδους στη φαρμακευτική θεραπεία. Η αυξημένη αρτηριακή πίεση έχει σοβαρές επιπτώσεις στην καρδιαγγειακή και νεφρική υγεία, αυξάνοντας τον κίνδυνο για εγκεφαλικό επεισόδιο, έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια και νεφρικές βλάβες. Ωστόσο, οι σύγχρονες κατευθυντήριες οδηγίες για την αντιμετώπιση της υπέρτασης επισημαίνουν τη σημασία των διατροφικών τροποποιήσεων ως συμπληρωματικής και απαραίτητης στρατηγικής στην φαρμακευτική αγωγή.

Μια από τις πιο αποτελεσματικές διατροφικές στρατηγικές είναι η υιοθέτηση μιας Μεσογειακής διατροφής, η οποία έχει αναγνωριστεί για τα πλεονεκτήματά της στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και την προαγωγή της καρδιαγγειακής υγείας. Σύμφωνα με πρόσφατες κλινικές μελέτες, η Μεσογειακή διατροφή έχει φανεί αποτελεσματική στη μείωση της συστολικής αρτηριακής πίεσης. Σε μια μελέτη που εστίασε σε ηλικιωμένα άτομα, η υιοθέτηση της Μεσογειακής διατροφής οδήγησε σε μείωση της συστολικής αρτηριακής πίεσης κατά 5.5 mmHg.[i] Αυτή η μείωση συνδέεται με σημαντική ελάττωση του κινδύνου θανάτου από εγκεφαλικό επεισόδιο και καρδιαγγειακές παθήσεις. Μάλιστα, πρόσφατα δεδομένα από την ελληνική επιδημιολογική μελέτη ATTICA στα πλαίσια 20ετής παρακολούθησης, έδειξαν πως αυξημένη προσκόλληση στην ελληνική Μεσογειακή διατροφή σχετίζεται με σημαντική μείωση του κινδύνου εμφάνισης υπέρτασης. Τα άτομα που ακολούθησαν σταθερά τη Μεσογειακή διατροφή είχαν 47% χαμηλότερο 20ετή κίνδυνο υπέρτασης συγκριτικά με εκείνα είχαν χαμηλή προσκόλληση.[ii] Τα δεδομένα των μελετών συνολικά υποστηρίζουν και τονίζουν πως ακόμη και μικρές αλλαγές στη διατροφή προς τη Μεσογειακή κατεύθυνση μπορούν να έχουν σημαντικά οφέλη για την υγεία.

Ένας από τους βασικούς μηχανισμούς μέσω των οποίων η Μεσογειακή διατροφή επιδρά θετικά στην αρτηριακή πίεση είναι η αύξηση της πρόσληψης καλίου. Το κάλιο είναι ένα κρίσιμο θρεπτικό συστατικό που παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας των υγρών στο σώμα και στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Τα τρόφιμα που αποτελούν τον πυρήνα της Μεσογειακής διατροφής, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά, τα δημητριακά ολικής αλέσεως και τα όσπρια, είναι πλούσια σε κάλιο, το οποίο συμβάλλει στην απομάκρυνση της περίσσειας νατρίου (συστατικό του αλατιού) από τον οργανισμό και στη μείωση της υπέρτασης.

Επιπλέον, η κατανάλωση λιπαρών ψαριών, τα οποία είναι βασικά στοιχεία της ελληνικής παραδοσιακής διατροφής, τροφοδοτεί τον οργανισμό μας με ω-3 λιπαρά οξέα, που έχουν αναγνωριστεί για τις ευεργετικές τους επιδράσεις στην καρδιαγγειακή υγεία. Ψάρια όπως ο σολομός, η ρέγγα, και οι σαρδέλες είναι εξαιρετικές πηγές αυτών των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, τα οποία έχουν φανεί ότι μειώνουν την αρτηριακή πίεση μέσω της μείωσης της φλεγμονής και της βελτίωσης της λειτουργίας των αιμοφόρων αγγείων .

Συνολικά, η υιοθέτηση της Μεσογειακής διατροφής είναι μια αποτελεσματική στρατηγική για τη μείωση της υπέρτασης και τη βελτίωση της καρδιαγγειακής υγείας. Μέσω μιας ισορροπημένης διατροφής που περιλαμβάνει πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά τροφές, η Μεσογειακή διατροφή προσφέρει μια βιώσιμη προσέγγιση για τη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου και την προαγωγή της συνολικής υγείας και ευεξίας.

[i] Jennings, A., Berendsen, A. M., de Groot, L. C. P. G. M., Feskens, E. J. M., Brzozowska, A., Sicinska, E., … Cassidy, A. Mediterranean-style diet improves systolic blood pressure and arterial stiffness in older adults. Hypertension 2019 73(3): 578–586. https://doi.org/10.1161/hypertensionaha.118.12259.

[ii] Georgoulis Μ, Damigou Ε, Derdelakou Ε, Kosti R.Ι., Chrysohoou C, Barkas F, Kravvariti E, Tsioufis C, Pitsavos C, Liberopoulos E, Sfikakis P.P. & Panagiotakos D.B. Adherence to the Mediterranean diet and 20-year incidence of hypertension: the ATTICA prospective epidemiological study (2002–2022). Eur J Clin Nutr 2024 78(7):630-638. doi: 10.1038/s41430-024-01440-w.