Akdeniz Tipi Beslenmede Süt Ürünleri

Süt ürünlerinin, özellikle de yoğurt ve peynirin Yunan mutfağında özel bir yeri vardır.

Süt ürünleri yetiştiriciliğinin eski bir gelenek olduğu Yunanistan’da otantik lezzeti yüksek besin değeriyle birleştiren, Menşe İsmi Korumalı (PDO) ürünler olarak tanınmış, çok çeşitli süt ürünleri bulunmaktadır.

Bu ürünler arasında feta peyniri, Girit gravyeri, Metsovone peyniri, Girit xinomyzithra vb. bulunmaktadır.

Aynı zamanda Yunan yoğurdu, yüksek besin değeri ve sağlığa faydaları nedeniyle uluslararası tanınırlığa sahip popüler bir üründür.

Süt ürünleri, besin açısından yoğun bir seçenektir.Özellikle süt ürünleri mükemmel bir ‘yüksek’ kaliteli protein kaynağıdır, yani tüm temel amino asitleri yeterli miktarlarda içerirler.

Ayrıca, çoğunlukla doymuş olmak üzere yağlar ve laktozun baskın olduğu basit şekerler şeklinde, az miktarda karbonhidrat içerirler.

Süt ürünleri, kemik ve diş sağlığı için önemli mineraller olan yüksek oranda kalsiyum ve fosfor içerikleriyle bilinir ve en iyi B2 vitamini (riboflavin) kaynaklarından biri olarak kabul edilir.

Geleneksel Yunan yoğurdu ve bazı peynirler gibi bazı süt ürünleri mükemmel bir probiyotik kaynağıdır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre probiyotikler, yeterli miktarda alındığında konak canlıların sağlığında faydalar yaratabilen, canlı mikroorganizmalardır.

Süt ürünlerini beslenmeye dahil etmenin sağlık açısından önemli faydaları olabilir.[1] Özellikle süt ürünleri, içerdikleri önemli mineraller nedeniyle kemik sağlığına olumlu katkıda bulunabilir. Buna ek olarak, yoğurt diyabet hastalığına karşı bir kalkan görevi görebilir. Bu sağlık tezi 2024 yılında Gıda ve İlaç İdaresi tarafından onaylanmıştır. [2]

Süt ürünleri önemli bir doğal probiyotik kaynağı olduğundan bağırsak sağlığına katkıda bulunabilir. Literatürdeki birçok çalışma sağlıklı bir bağırsak mikroflorasının, bağırsakta taşınabilen patojenlere karşı doğrudan koruma sağladığı için hem iyi bir bağırsak sağlığı için hem de genel sağlığımız için gerekli olduğunu göstermiştir.

Tam yağlı süt ürünleri geçmişte, yüksek doymuş yağ içeriği ve buna bağlı olarak kardiyovasküler sağlığımız üzerindeki potansiyel riskleri nedeniyle töhmet altında bırakılmıştır. Yeni verilerse, düşük yağlı süt ürünlerinin kalp sağlığı açısından bir avantaj sağladığını belirtmemektedir.[3] [4] Aslında, giderek daha fazla çalışma ve uluslararası referans, tek tek besin bileşenlerinden ziyade gıdanın bir bütün olarak (gıda matrisi) değerini kabul etmektedir. 

Sonuç olarak, süt ürünleri sağlık için önemli faydalarından dolayı soframızda şüphesiz önemli bir yere sahiptir.

BİBLİYOGRAFYA

---

[1] Thorning T,1 Raben A, Tholstrup T, Soedamah-Muthu S, Givens I, Astrup A. Milk and dairy products: good or bad for human health? An assessment of the totality of scientific evidence. Food Nutr Res. 2016 60: 10.3402/fnr.v60.32527.doi: 10.3402/fnr.v60.32527.

[2] US Food and Drug Administration (FDA). Response Letter to Petition for a Qualified Health Claim for Yogurt and Reduced Risk of Type 2 Diabetes Mellitus (Docket No. FDA-2019-P-1594). FDA; 01 March 2024. Aşağıdaki adreste mevcuttur: https://www.fda.gov/media/176608/download?attachment. Erişim tarihi Ekim 2024.

[3] Giosuè Α, Calabrese Ι, Vitale Μ, Riccardi G, Vaccaro O. Consumption of Dairy Foods and Cardiovascular Disease: A Systematic Review. Nutrients. 2022 14(4): 831. doi: 10.3390/nu14040831.

[4] Kiesswetter E, Stadelmaier J, Petropoulou M, et al. Effects of dairy intake on markers of cardiometabolic health in adults: A systematic review with network meta-analysis. Adv Nutr 2023 14:438–50.