Akdeniz Tipi Beslenmede Baklagiller

Baklagiller terimi, Fabaceae familyasına ait bitkileri ve bitki tohumlarını ifade eder. Baklagillere fasulye, mercimek, nohut, bakla vb. dahildir.

Baklagiller, Yunan Akdeniz tipi beslenmenin ve gastronomi geleneğinin temel bir unsurudur. Fasulye çorbası ve mercimek çorbası gibi birçok geleneksel yemekte bulunurlar. Aslında, sadece Yunanistan’da üretilen birkaç baklagil çeşidi, Korumalı Menşe Adı (PDO) veya Korumalı Coğrafi İşaret (PGI) ürünleri olarak tescil edilmiş ve yüksek besin değerleriyle tanınmıştır.

Bu ürünler şunlardır: Florina, Prespes’ten dev fil fasulyesi (PGI), Santorini’den fafulyas (PDO), Kato Nevrokopi fasulyesi (PGI), Korint, Feneos’tan vanilya fasulyesi (PGI) vb.

Baklagiller, sağlık için gerekli olan çeşitli makro ve mikro besin öğelerini doğal olarak bir araya getirdiklerinden, besin değeri yüksek bir gıda grubudur. Bakliyatlar öncelikle obezite, diyabet, kardiyovasküler hastalıklar ve bazı kanser türleri gibi kronik hastalıklara karşı korunmada önemli rol oynayan bileşenler olan bitkisel proteinler ve bitkisel lifler olağanüstü bir kaynaktır.

Yüksek bitkisel lif ve protein içeriğine ek olarak, bakliyatlar bize B vitaminleri ve demir, fosfor ve magnezyum gibi eser elementler sağlar.

Son olarak baklagiller, hücrelerimizi Reaktif Oksijen Türlerinin (Reactive Oxygen Species, ROS) yıkıcı etkilerinden koruyan ve böylece sağlığımız için zırh görevi gören flavonoidler gibi antioksidan bileşikler bakımından da zengindir.

Zengin besin içerikleri nedeniyle, baklagillerin beslenme tarzına dahil edilmesi sağlık açısından önemli faydalar sağlayabilir.[1]

Özellikle, birçok çalışma baklagillerin kardiyoprotektif etkisini ortaya çıkarmıştır. Yapılan 26 gözlemsel çalışmayı içeren bir meta-analiz, yüksek oranda baklagil tüketen bireylerin düşük oranda tüketenlere kıyasla tüm kardiyovasküler hastalık ve koroner kalp hastalığı riskinin sırasıyla %6 ve %10 daha düşük olduğunu göstermiştir.[2]

Ayrıca baklagillerin düzenli tüketimi vücut ağırlığımızı daha iyi yönetmemize katkıda bulunabilir ve kısmen içerdikleri bitkisel liflerle sayesinde, bazı kanser türlerinin ortaya çıkmasına karşı koruyucu olabilirler.

Son olarak, bakliyatların beslenmemize dahil edilmesi, gezegenimizin sağlığı için de önemli faydalar sağlayabilir. Baklagillerin yetiştirilmesi daha az kaynak gerektirdiğinden ve hayvansal ürünlerin yetiştirilmesine kıyasla daha az sera gazı emisyonuna neden olduğundan, baklagiller hayvansal ürünlere sürdürülebilir bir alternatif sunabilir.

Sonuç olarak, hem sağlığımızı hem de gezegenin sağlığını destekleyen baklagiller beslenmemize mükemmel bir katkıdır.

BİBLİYOGRAFYA

---

[1] Miller V, Micha R, Choi E, Karageorgou D, Webb P, Mozaffarian D. Evaluation of the quality of evidence of the association of foods and nutrients with cardiovascular disease and diabetes. A systematic review. JAMA Netw Open. 2022 5(2):e2146705.

[2] Mendes V, Niforou A, Kasdagli M, Ververis E, Naska A. Intake of legumes and cardiovascular disease: A systematic review and dose–response meta-analysis. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2023 33(1):22-37. https://doi.org/10.1016/j.numecd.2022.10.006.