ŞARAP-DİSTİLE İÇKİLER

Yunanistan’da asma yetiştiriciliği Miken dönemindeki şarap üretimine dair arkeolojik kanıtlarla birlikte MÖ 2. binyıla kadar uzanmaktadır. Ancak şarapla ilgili en önemli kayıtlar, şarabın kültürel ve toplumsal yaşamın bir parçası haline geldiği klasik döneme aittir.

Şarap doğrudan dinle bağlantılıydı. Antik Yunanlar şarap ve asmaların, neşe ve tiyatronun tanrısı ve koruyucusu olan Tanrı Dionisos’a tapıyordu. Şarabın merkezi bir rol oynadığı danslar, tiyatro gösterileri ve şenliklerle dolu büyük kutlamalar olan Dionisos Oyunları yapılırdı. Üretimi, tüketimi ve dini törenler, festivaller ve ziyafetlerle olan ilişkisi; şarabı sadece beslenmenin temel bir unsuru değil, aynı zamanda bir sosyal etkileşim ve misafirperverlik aracı haline de getirmiştir.

Birkaç bin yıl sonra, Yunanlar artık tanrı Dionisos’a tapıyor olmasa da şarap, hem sofralarında hem uluslararası pazarlarda önemli bir yere sahiptir. Yunan şarabı artık kalitesiyle dünya çapında kabul görürken, Yunan üreticiler de unutulmuş çeşitleri yeniden canlandırarak ya da yenilerini yaratarak, geleneği çağdaş yöntemlerle birleştiren şarap yapım tekniklerini uygulamaktadır. Günümüzde Avrupa Birliği’nin önde gelen şarap üreticilerinden biri olan Yunanistan’da şarap, turizm endüstrisinin önemli bir parçasıdır.

Çeşitlilik ve hava koşullarına dayanıklılık özelliklerine sahip, çok sayıda yerel üzüm türü, günümüzde ülkenin benzersiz mikro iklimlere ve topraklara sahip birçok bölgesinde yetiştirilir. Ülkenin tarihine geçmiş bazı eski çeşitlerin yanı sıra daha yakın zamanda yetiştirilen daha yeni çeşitler de vardır.

Girit, adanın zengin kültürel mirasını eşsiz iklim ve toprak koşullarıyla bir araya getiren, çok çeşitli yerel türlere sahiptir. Kotsifali ve Vidiano’dan Liatiko ve Thrapsathiri’ye kadar Girit şarapları, adanın özgünlüğünü dile getiren, çeşitli lezzetler ve aromalarla olağanüstüdür.

Hafifçe kuzeye çıkılıp da volkanik bir adada durulursa, Yunan bağlarının yurtdışında ün yapmasına diğer şaraplardan daha fazla katkıda bulunan Santorini şaraplarından mutlaka bahsedilmelidir. Bu adada tatlı şarap Vinsanto, Assyrtiko ve organik olarak yetiştirilen Athiri vardır.

Peloponnisos Yarımadası’nda Nemea şaraplarının yanı sıra moshofilero, kidonitsa, roditis ve ünlü mavrodafni gibi birçok dikkate değer çeşit öne çıkar.

Kuzey Yunanistan’daysa, Naussa şehri yüksek asitli ve yoğun tanenli ksinomavro’suyla, Kilkis şehri son yıllarda giderek daha fazla hayran kazanan gumenissa ve negkoska’sıyla, Tirnavos şehriyse mükemmel limniona türünün roze versiyonuyla ünlüdür.

Bunlar Yunanistan’ın ürettiği şaraplardan sadece birkaçıdır. Başta meşhur uzo’suyla Yunanistan distile içkileriyle de öne çıkar. Lesvos Adası’nda üretilen uzo’nun anason aroması herkesi büyüsü altına alır.

Kuzey Ege Adaları’ndan bahsederken, geleneksel yöntemlerle sadece Hios Adası’nda üretilen Hios sakız liköründen bahsetmeden geçemeyiz. Elbette, Yunanistan’ın birçok bölgesinde, Yunan misafirperverliği ve eğlence anlayışının ayrılmaz parçası tsipuro, en ünlüsü Tirnavos tsipuro’suyla, sofradan eksik olmaz. Önemli bir distile içki olarak kabul edilen Girit tsikudia’sı da Girit misafirperverliğine sıkı sıkı bağlıdır. Genellikle misafirlere dostluk ve ‘hoş geldiniz’ mesajı vermek için ikram edilen tsikudia, çeşitli kutlamalar ve aile toplantılarından da eksik olmaz. Girit’in birçok bölgesinde tsikudia yapımı ve damıtılması, nesilden nesle aktarılan geleneksel bir aile faaliyetidir.