İos veya Nios, tarihi kaynaklara göre adını adada yetişen aynı isimdeki çiçeklerden almıştır. Ancak adının Fenikece taş yığını anlamına gelen ios kelimesinden geldiğini iddia eden tanıklıklar da mevcuttur.

Tarihsel olarak, Erken Kiklad Dönemine (MÖ 2800 – 2300) ait olan ve bu dönemin en büyük ve en iyi korunmuş yerleşimi olan Erken Kiklad yerleşimi Skarkos’a hak ettiği değer verilmelidir. Bu arkeolojik alan, örnek restorasyonu ve korunması nedeniyle ödül kazanmıştır. Herodot, şair Homeros’un İos’ta öldüğünü iddia ederken, antik geleneğe göre mezarı adanın en kuzey noktasındaki Plakoto’da bulunmaktadır. Çoğu Hora’dan başlayan ve UNESCO tarafından tanınan patikalar, bu yerin tarihiyle iç içedir.

İos turu, güzel pitoresk sokakları ve orta çağ kalesi kalıntılarıyla geleneksel Hora’dan başlar. En yüksek noktasında, adadaki 365 kiliseden biri olan Panagia Gremiotissa, etkileyici görünümüyle öne çıkar! Limanın yanındaki Gialos, Manganari ve Milopotas hem en önemli üç koy hem de kolay erişilebilir üç sahildir. Ancak çoğu insanın bilmediği şey, İos’un hem egzotik ve vahşi güzellikleri hem de büyülü sularıyla etkileyici bir dizi plaja sahip olduğudur. Adada, tam olarak da Manganari koyunda, Fransız filmi ‘Derinlik Sarhoşluğu’nun bazı sahnelerinin çekilmiş olması, görülecek manzaralar hakkında iyi bir fikir verir. Kolitsani, Tris Klisies, Agia Theodoti, Pikri Nero, Sapunohoma, Kumbara, Papa, eşsiz plajlardan sadece birkaçıdır.

Gastronomi

İos, küçük boyuna rağmen önemli gastronomik ürünler sunar. Bunların başında, bu Kiklad adasında, ilginç bir lezzet yelpazesi oluşturan ünlü peynirler gelir. Ksino (ekşi, yumuşak kremamsı bir peynir) ve Mikonos’un kopanisti peynirini andıran baharatlı skotiri (yalancı kekik gibi aromatik otlu lor ve kelle peyniri karışımı) adanın en ünlü iki peyniridir. Ayrıca, İos kelle peyniri, lor peyniri ve gravyer de bu peynir yapımı bulmacasını tamamlayan parçalardır. Bölgenin peynirleri, yerel keçi eti ağırlıklı yoğun hayvancılığa tanıklık eder. Bu nedenle de keçi ete birçok geleneksel tarifte kendini gösterir. Ünlü bir geleneksel yemek de balla doldurulmuş kabak çiçeği tsimetia’dır. El yapımı hamur işlerinin başında genellikle yerel ete dayalı çeşitli ev yemeklerine eşlik eden erişte (matsi) ve şehriye (mermitzeli) gelir. Şehriyeli yerel keçi eti, erişteli horoz veya kuzu eti ve aynı tarzdaki diğer birçok geleneksel yemeği deneyebilirsiniz. Ada mutfağında börekler de özel bir yere sahiptir.

Önemli bir başka yerel ham madde olan bal da melitinia ve lor peynirli tatlı börek gibi yerel tatlılar da sıklıkla peynirle birlikte yenir. Portakallı susam helvası, karpuzlu lokma ve karpuzlu börekler denemeye değer diğer bazı yerel tatlılardandır. Son yıllarda bölgenin güzelliklerine şarap da eklendi. Asirtiko üzümünden yapılan İitis gittikçe tanınarak dikkatleri üzerine çekmeyi başarmıştır.

Ulaşım

İos, Kiklad Adalar grubuna aittir. Naksos, Sikinos ve Santorini arasında yer alan İos’a, Pire ve Rafina limanlarından gemiyle kolaylıkla ulaşılır.